Een Complete Handleiding voor het Zelf Installeren van Zonnepanelen: Veiligheid, Voorbereiding en Praktische Tips

Het zelf installeren van zonnepanelen wordt regelmatig gedaan en is in principe vrij eenvoudig, als je rekening houdt met onderstaande factoren en veiligheidsmaatregelen. Met onze informatie ga je goed voorbereid aan de slag, zonder achteraf installatieproblemen te voorkomen.

We gaan een aantal zaken behandelen met je doornemen, zodat jij met een vertrouwen kan beginnen aan jouw zonnepaneel installatie ✅

• Hoe werken zonnepanelen precies?
• De beste keuze uit alle zonnepanelen en omvormers maak je zo!
• Welke montagemateriaal is geschikt voor jouw daktype?
• Hoe bereken je de verwachtte jaaropbrengst?
• Waar plaats je de omvormer?
• Hoe bepaal je het kabeltraject?
• Hoe werk je veilig in de meterkast?
• Veilig werken op hoogte
• Monitoring

Hoe werkt een zonnepaneel en omvormer?

Zonnepanelen wekken energie op uit zonlicht en zoninstraling. Ze kunnen lichtdeeltjes absorberen en deze deeltjes bewegen tussen de verschillende lagen van het zonnepaneel. Hierdoor ontstaat er een elektrische spanning en uiteindelijk energie. Door zonnepanelen produceren gelijkstroom (DC), dat door middel van een omvormer wordt omgezet in wisselstroom (AC). Vanaf de zonnepanelen wordt er een kabel getrokken de woning in, zodat deze verbonden kan worden met de omvormer en/of meterkast. Zo kun jij de opgewekte stroom omzetten naar energie voor jouw woning!

Hoe maak je de beste keuze uit alle zonnepanelen en omvormer?

Nu we de werking in kaart hebben gebracht, kunnen we het hebben over de beste keuze wat betreft panelen en omvormer. Dit is relatief en oprecht per daktype/woonsituatie verschillend. Je kunt het beste rekening houden met de volgende factoren:

• Wat is de oriëntatie van het dak? Zuid/oost/west.
• Waar komen de panelen te liggen? Liggen ze in het zicht?
• Valt er schaduw op de panelen? Of liggen ze pal op de zon?
• Hoe lang bent je van plan in de huidig woning te blijven? Dit in verband met garantie.

Bij een gunstige oriëntatie zonder schaduwval, kunt je de keuze maken voor een centrale omvormer zonder optimizers. Mocht er sprake zijn van schaduwval, dan adviseren wij om micro-omvormers of power-optimizers te plaatsen. Deze systemen werken individueel van elkaar, waardoor schaduwval op een van de panelen geen effect geen op de rest van de string. Daarbij optimaliseren ze de opbrengst van de panelen, dus ook in gevallen waarin de panelen niet in de schaduw liggen, kunt u gebruik maken van een Enphase (micro-omvormers) of SolarEdge systeem (optimizers).

Ook dient er rekening gehouden te worden met de omvormer wanneer er op verschillende dak delen wordt geplaatst. Plaatst u op meerdere daken, dan heeft u vaak verschillende strings nodig. Dit wordt bij de omvormer vermeld als MPP-tracker. Dit staat voor de hoeveelheid strings die getrokken kunnen worden. Alle driefase omvormers uit ons assortiment hebben 2 MPP-trackers.

Jaaropbrengst berekenen. Hoeveel verwacht je te gaan produceren?

Je verwachtte jaaropbrengst berekenen is natuurlijk erg belangrijk om een goed beeld te krijgen of de installatie het stroomgebruik in de woning (gedeeltelijk) dekt. Voor het berekenen van een jaaropbrengst houden we wederom rekening met de oriëntatie van het dak.

• Op zuid, rekenen wij met een opbrengst ­­van 90%.
• Op zuidwest is dit 85%
• Op west is dit 80%
• Op oost ook 80%
• Op noord 50/60%

Als formule gebruiken wij het aantal panelen x het vermogen x dak oriëntatie marge = gemiddelde jaaropbrengst. Ook hebben wij een calculatortool die dit eenvoudig voor je berekent.

Montagemateriaal selecteren. Wat past bij mijn dak?

Voor het montagemateriaal houden we het eenvoudig. We bieden hier namelijk complete sets voor aan, zodat je geen omkeken meer hebt naar losse elementen en de focus kan leggen op het elektrische deel.

Voor platte daken is het BluBase montagemateriaal geschikt. Dit werkt door middel van basiselementen in Portait (staand) of landscape (liggend). Daartussen worden ballastbakken geplaatst, die in verschillende maatvoeringen worden aangeboden afhankelijk van de maat van de zonnepanelen. Het overzicht hiervan vindt je op de productpagina van de set met het geschikt aantal panelen. Het uitgebreide assortiment van de plat-dak systemen vind je hier.

Schuine daken komen in verschillende vormen, van dakpannen tot metalen daken. Ook hier hebben wij complete sets voor. Het plaatsen op dakpannen is in praktijk het meest eenvoudig. Mocht je willen plaatsen op een ander daktype, dan adviseren we even contact op te nemen. Zo kunnen wij voor je nagaan welke montage set passend is.

Het kabeltraject bepalen. Welke kabels gebruik ik?

Wanneer de keuze voor de zonnepanelen, omvormer en montagematerialen zijn bepaald, volgt er nog een laatste stap in de voorbereiding: de bekabeling. Voor een installatie met zonnepanelen wordt er gebruik gemaakt van Solar-kabels en MC-4 connectoren. Op de achterzijde van de zonnepanelen bevinden zich een + en – kabel met MC-4 connectoren. Deze kunnen op elkaar van paneel naar paneel worden door gelust. Alleen vanaf het eerst en laatste paneel van een string komt dus een solar-kabel. Solar-kabels heb je eventueel ook nodig tussen rijen zonnepanelen mochten de kabel van het paneel te kort zijn. Vanaf het laatste paneel trek je vervolgens solar-kabels de woning in, naar de omvormer.  Enphase is hierop een uitzondering, die heeft eigen Q-cables.

De omvormer wordt vervolgens verbonden aan het net met een YMVK-kabel. De dikte (mm2) is afhankelijk van het aantal zonnepanelen dat er wordt geplaatst.

Voor het werken met solar-kabel en MC4-connectoren adviseren we ten alle tijden gebruik te maken van een veilige krimptang op de connectoren aan te knijpen. Wanneer dit niet op een veilige wijze gebeurd, is dit brandgevaarlijk. Controleer dus goed om de pluggen goed zijn aangeknepen.

Bij het kabeltraject adviseren wij nooit lussen te leggen. Deze werken als een antenne voor inductie bij blikseminslag, met als gevolg dat de gehele installatie defect raakt.

De kleurcodering voor een enkelfase aansluiting is als volgt: Bruin= Fase, Blauw = Nul, Zwart = schakeldraad, Geel/Groen = Aarde. Bij drie-fase is dit bruin = Fase 1 (L1), zwart=Fase 2 (L2), grijs = Fase 3 (L3), blauw = Nul (N1), groen geel = Aarde (PE).

Tips van onze specialisten:

• Minimaal 2,5 mm² kabel tussen meterkast en omvormer
• Minimaal 4 mm² kabel in de meterkast
• Hou je aan de kleurcodering
• Bij kabel met losse aders (zachte kabel) altijd kabelschoentjes gebruiken
• Nooit twee kabels onder één schroef vastzetten
• Nooit kroonstenen gebruiken
• Hou rekening met ‘selectiviteit’
• Geen lasdoppen gebruiken in een meterkast

Waar plaats je de omvormer?

Zodra de zonnepanelen op het dak zijn geplaatst en bekabeld, wordt er een kabels naar de omvormer getrokken. De beste plaats van een omvormer kan bepaald worden voor een installatie. Vaak is dit de zolder of de garage. De kabel sluiten we aan op een vrije groep in de meterkast. In de groepenkast sluiten we de omvormer aan op een eigen aardlekautomaat. Op deze manier is alles veilig aangesloten. Waarom een vrije groep? Er mogen geen verbruikers zitten tussen de omvormer en de meterkast. Hier zijn meerdere redenen voor.

Alle kabels in uw woning zijn standaard berekend op 16 Ampère (2,5 mm2). Als een wasmachine en een droger tussen de omvormer en de meterkast zijn aangesloten, kan er teveel stroom over de kabel gaan lopen. Hierdoor ontstaat brandgevaar.­­­

In het geval van kortsluiting gaat alle beschikbare stroom naar het punt waar de kortsluiting plaatsvindt. Ook in deze situatie wordt de kabel te zwaar belast en kan zelfs smelten of vlam vatten.

Hoe werk je veilig op het dak en in de meterkast?

Allereerst: gelijkspanning is levensgevaarlijk! Het is dus echt van belang dat er veilig gewerkt wordt. De spanning van zonnepanelen kan niet uit. Hou rekening met zeer hoge spanning bij een serieschakeling van panelen op kan lopen tot wel 1000 volt.

Een aantal handige tips van onze specialisten:

• Werk altijd met een kabel tegelijk, waarbij ander kabel buiten bereik liggen. Daarbij moet je nooit stroom van panelen doormeten met een multimeter die in een serie zitten.
• De pluspool kan je veilig aanraken als de minpool buiten je bereik ligt en de minpool kan je veilig aanraken als de pluspool buiten je bereik ligt. Zorg dat de kring zich nooit kan sluiten!
• Werk spanningsvrij en zet bij twijfel altijd de hoofdschakelaar of hoofdzekering uit.
• Het is belangrijk je aan de kleurcodering te houd en zorg voor een goede aardig van het systeem.
• Als laatst is het essentieel altijd te werken met goed geïsoleerd gereedschap.

Veilig zonnepanelen installeren op hoogte. De lader op of een steiger huren?

In de praktijk zien we het vaak gebeuren: installateurs die gebruikmaken van een ladder om op het hoogste dak te komen terwijl ze zonnepanelen dragen. Dit is echter een hele onverstandige situatie en raden we zwaar af. Vangt het zonnepaneel wind, dan val jij zelf ook. Om veilig op hoogte te werken adviseren we daarom ten alle tijden een rolsteiger te huren. Het opbouwen hiervan duurt niet langer als een half uur en biedt een stabiele ondergrond en werkt levensreddend.

Om de zonnepanelen veilig naar boven te brengen, is een rolsteiger met een geïntegreerde zonnepanelenlift een goede oplossing. Je hoeft de zonnepanelen dan niet meer zelf te tillen of op te hijsen met een touw, wat jouw veiligheid dus ten goede komt.

De monitoring: Het uitlezen van je zonnepaneel installatie.

Alles aangesloten? Dan is het tijd om te besparen! Via de app van jouw systeem volg je makkelijk je opbrengsten. De meeste omvormers kunnen uitgelezen worden door middel van een monitoring sticks. Bij SolarEdge en Enphase hebben zij hier een eigen systeem voor, die geïntegreerd zit in hun producten.

• Voor SolarEdge maak je gebruik van de SolarEdge
• Voor Enphase gebruik je de Enlighten Monitoring app
• Voor Growatt gaat dat om de Shine Phone App
• Voor GoodWe heet dit de SEMs app

Mocht je tijdens de installatie ergens tegenaan lopen of vragen hebben, dan staat ons team telefonisch voor je klaar! We wensen je veel succes bij het realiseren van je eigen zonnepaneel installatie.